Bu çalışma ‘Kur’an’daki Kıssalar’ adının oldukça iddialı olduğunun bilinci ve ilkesi çerçevesinde yapılmıştır. Böylece Kur’an’da geçen uzun veya kısa ancak –ibretlik dersler içeren- dolayısıyla ‘kıssa’ özelliği taşıyan bütün ayetler değerlendirilmeye alınmıştır. Allah’ın (cc) verdiği sağlık, zaman ve irade sayesinde ortaya çıkan metne bakıldığında üç bin beş yüze yakın ayetin –yani Kur’an’ın yarıdan fazlasının- kapsam alanına girdiği görülmüştür. Bu çok büyük bir oran, ancak Allah’ın 54. Kamer Suresi’nde buyurduğu ; “Andolsun, bunu (Kur’an’ı) bir ibret levhası olarak bıraktık; ibret alacak yok mu? Azabım ve uyarılarım nasılmış görün! Andolsun ki Kur’an’ı düşünülsün diye kolaylaştırdık. Düşünecek yok mu? Ad kavmi de Peygamberlerini yalancılıkla itham etti. Azabım ve uyarılarım nasılmış bir bakın!” (54/15--18) vurgusu ile örtüşmektedir.
Ayrıca Peygamberler'in mesaj dolu hayatlarındaki üstün özelliklerin ve mücadele ettikleri insanlardaki zaafların, gerekli dersleri çıkarıp, hayat serüvenimizi daha bir anlamlı ve semereli kılmamıza yardımcı olma vasfında olduğu görülecektir. Zaten dikkat ve bilinçle okunduğunda, Allah'ın (cc), bu kıssaları bizlerin en doğru yolu bulmamız için anlattığı ve bütün Peygamberler'in yürüttüğü tevhid mücadelesinin yegane gayesinin, insanın bu dünyadaki rahat ve selameti, ebedi alemdeki kurtuluşu, yani 'Allah'ın rızasını kazandırmak' olduğu idrak edilecektir.
Yapılan çalışmanın öncelikli ekseni ve referansı Kur'an ayetleri oldu. Ayrıca –varsa- konuyla ilgili sadece sahih hadislerden faydalanıldı. Kaynağı zayıf menkıbelerden, hurafelerden, Tevrat’ta bolca geçen çelişkili, ‘insan eli değmiş’ alıntılardan özellikle kaçınıldı. Ancak bu bir ‘kıssa’ çalışması olduğu için ayet meallerinin kelimesi kelimesine aynen alınması yerine – aslına azami sadık kalmak kaydıyla- manalarından faydalanıldı. Yani bir bakıma birçok yerde ‘mealin meali’ verilmiş oldu. Ayet meallerinde DİB. yayınları, hadislerde de Kütüb-ü Sitte tercih edildi.
Kapsam dahilindeki kıssalar üç bölüm halinde sunuldu. Birinci bölümde ‘Peygamberlerle Bağlantılı Kıssalar’a yer verildi. Bu bölümdeki otuz yedi kıssanın tamamında, bir önceki yayınımız olan ve okuyanlarca bir ‘kaynak kitap’ olarak değerlendirilen ‘Kur’an’ın Ekseninde YARATILIŞ GERÇEĞİ VE PEYGAMBERLER TARİHİ’ isimli kitabımız referans alındı. İkinci bölüm ‘Kur’an’daki Zaman ve Kişilerden Bağlantısız Kıssalar’ adı altında sekiz kıssa ter aldı. Üçüncü bölüm ise ‘Kur’an’daki Ölüm ve Ahiret’le Bağlantılı Kıssalar’ olarak kendi içerisinde; ‘Ölümün Kıssası, Kıyamet’in Kıssası, Mahşer’in Kıssası, Cehennem’in Kıssası, Cennet’in Kıssası’ alt başlıklarıyla sunuldu. Bu bölümde, okuyucunun bu bütünlükte hiçbir kaynakta rastlanamayacağı orijinal bir çalışmayla karşılanacağını tahmin etmekteyim. Ve tabii ki diğer her bir kıssanın da ibretlik sahnelerle karşımıza çıktığı görülecektir.
Bu cümleden olarak; Allah’ın (cc) sonsuz kudreti, her şeyi görüp gözettiği, hep biz kullarının iyiliğe davet ettiği, sayısız nimetleri… Buna rağmen insanoğlunun nankörlükleri, zaafları, Şeytan’a uymaya –günaha- olan meyli, kıskançlıkları, kendisine verilen aklı –birçok sefer- gereğince kullanamadığı, haddini aşıp büyüklük tasladığı, -geçmiş ve gelecekle ilgili sunulan nice olay ve misallere rağmen- ebedi alemi gereği kadar ciddiye almadığı… ibretle gözlemlenecektir. Buna karşılık, Allah’ın elçilerinin rehberliğinde ’iman edip iyi ve güzel davranış’ sergileyenler de…
Yapılan çalışma alışılmışın dışında çeşitli 'NOT'larla desteklendi. 'Yararlanılan Kaynaklar' tek bir liste halinde kitabın sonuna koyuldu. Kitabın baş kısmına 'Kısaltmalar', sonundaki 'Terminoloji' kısmına da; konulara daha iyi vakıf olunmasına yardımcı olmak maksadıyla literatüre giren 'terimler' eklendi.
Çalışmanın mahiyeti gereği çok sayıda sureden alıntı yapıldığından, her seferinde ilgili surelerin adlarını yazmak yerine, -parantez içine- önce surelerin sonra da ayetlerin Kur'an'daki sıra numaralan yazıldı. [Misal: (50/35) ; 50. Kaf Suresi'nin 35. ayeti demektir.] İlgi duyanlar için de; 'Alıntı Yapılan Surelerin Sıra No ve Adları' nın listesi kitabın son tarafına koyuldu.
Kur’an’da geçen ancak Asr-ı Saadetle ilgili olaylar öncelikle bir ‘tarihin konusu olan olay’ olarak değerlendirildi ve bu çalışmanın dışında bırakıldı. Ama yine de, ‘Asr-ı Saadet Kıssaları’ çerçevesinde ayrı ve farklı bir çalışmada dikkate alınmaya değecekleri kanaatindeyim.
Kur'an'ı eksen alarak kaleme alınan bu sunumun da hayırlara, hidayete, imanımızın artmasına... vesile olmasını Allah'tan (cc) diliyorum.
Bu kitabın ortaya çıkmasında doğrudan ve dolaylı etken olduklarına inandığım rahmetli babam ve annemi, bütün öğretmenlerimi, bu vesileyle şükran ve hürmetlerimle bir kere daha anmak isterim.
Yine bu çalışmamın çeşitli safhalarında kanaat bildiren bütün dostlarıma ve özellikle emek sarf ederek teknik destek veren Hasan Hüseyin Yalçıntaş, ve Ömer Faruk Aydoğan, çok yetenekli kapak ve grafik tasarımcı İsmet Filizfidan, kıymetli tavsiyele kakıda bulunan çok değerli ve kadim arkadaşım Celal Özay, geniş zaman ayırıp içerik ve tashihte yardımcı olan kıymetli okul arkadaşlarım ve meslektaşlarım Fahri Uslu ile İrfan Dağtaş Beyefendilere de ayrı ayrı teşekkürlerimi sunuyorum.
Ankara, Mart, 2021 Hasan KUTLUTAŞ
